تحلیل دیوان قطران تبریزی

دررساله حاضرابتدا طی یک بخش زندگانی قطران وطرز شعری او باختصار بررسی شده اس و در بخشهای دیگر،نخست فرهنگ لغات و ترکیبات و کنایات و تعبیرات دیوان آ است ، دراین بخش سعی شده است که با بهره بردن از فرهنگهای قدیمی تر معانی ای موارد روشن شود و اگر چنانچه تعبیری در فرهنگهای قدیم و جدید یافت نشد باتوجه به سیاق عبارت و سنجیدن همه موارد دیگر معنی شود . بنابراین هرگاه در جلو لغت یا تعبیری پس از ذکر معنی آن به ماخذ آن معنی اشاره نشده باشد دلیل این است که آن مورد در فرهنگها دیده نشده است .پس از این بخش ، امثال و حکم شعر قطر آورده شده است که البته تاکید بر اشعاری بوده است که مثل آنها بارزتر است وگ در دیوان اوبسیار شعر می توان یافت که شایسته عنوان امثال و حکم می باشد.دربخش بعدی اشارات و مفاهیم قرآنی اشعار قطران به ترتیب صفحات دیوان ذکر شده است و از آن مفاهیم اقتباسات مربوط به احادیث نقل گردیده است . متاسفانه درضمن نوشت این رساله و به علت مراجعه مکرر و دائمی به دیوان قطران، معلوم گردید که این چاپ دیوان که تنها تصحیح آنست در بسیاری موارد مغلوط است و البته این امردلا مختلفی دارد ازجمله نبودن نسخ قابل اعتماد از دیوان و غیره و بهرحال از ارج و ارزش کار مصحح دانشمند آن مرحوم محمد نخجوانی نمی کاهد ولی لزوم تصحیح انتقادی آن را آشکار می کند و به همین دلیل و فقط برای نمونه چند مورد محدود از شکل صحیح چند بیت در پایان رساله آورده شده است .